राज्यामध्ये थंडीच्या प्रभावामुळे दुधाचे उत्पादन घटू शकते, दुभत्या जनावरांची असे प्रकारे घेया काळजी.
थंडीत वाढ
संपूर्ण महाराष्ट्रत प्रचंड थंडी आहे. या थंडीमुळे माणूस हादरत आहे. एकीकडे माणसं थंडीचा सामना करत आहेत, तर दुसरीकडे प्राणीही त्यातून सुटू शकत नाहीत. थंडीमुळे दुभत्या जनावरांवर परिणाम होत आहे. दुभत्या जनावरांमध्ये थंडीमुळे दूध उत्पादनात घट होत आहे.
जनावरांचे थंडीपासून संरक्षण करणे हे पशुपालकांसाठी आव्हान बनले आहे, कारण पशुपालकच थंडीमुळे हैराण झाले आहेत. एनडीआरआयने पशुपालकांना जनावरांच्या देखभालीची माहिती दिली आहे.
एनडीआरआयचे संचालक सल्ला
एनडीआरआयचे संचालक म्हणाले की, दुभत्या जनावरांच्या शरीराचे तापमान संतुलित ठेवल्यास आणि त्यांना संतुलित आहार मिळाल्यास त्यांना कोणतीही समस्या येणार नाही.
त्याची योग्य देखभाल न केल्यास आणि संतुलित आहार न मिळाल्यास अनेक समस्यांना सामोरे जावे लागते आणि जनावराचे दूध कमी येते. जिथे जनावरे बांधलेली असतील तिथे खिडक्यांवर बोरी आणि बारीक पडदे लावावेत. जेणेकरून त्यांना थंडी जाणवणार नाही. याशिवाय सर्व पोषक तत्वांचा समावेश असलेला संतुलित आहार द्यावा.
जनावरांसाठी चारा व्यवस्थापन
जनावरांसाठी चारा व्यवस्थापन अत्यंत महत्त्वाचे आहे. दुग्धजन्य जनावरांची शारीरिक वाढ, देखभाल आणि दुग्धोत्पादनावर खाद्याचा परिणाम होतो. हिवाळ्यात जनावरांना फक्त हिरवा चारा दिल्यास अजीर्ण होऊ शकते त्यामुळे हिरव्या चाऱ्यासोबत सुका चाराही जनावरांना द्यावा.
हिवाळ्यात जनावरांना भरपूर कोमट, ताजे आणि स्वच्छ पाणी द्यावे. कारण दूध पाणी आणि चारा यापासूनच बनते.
शारीरिक प्रक्रियांमध्ये पाणी महत्त्वाची भूमिका बजावते. याशिवाय सूर्योदय झाल्यावर जनावरांना बाहेर बांधून मोहरीच्या तेलाने मसाज करा. जेणेकरून जनावरांना दुष्काळ इत्यादीपासून वाचवता येईल.
सर्दी झालेल्या प्राण्यांना नाक आणि डोळे पाणी येऊ लागतात, त्यांची भूकही कमी होते आणि शरीरावरील केस उभे राहतात. त्याच्या उपचारासाठी, उकळत्या पाण्याच्या बादलीमध्ये 5 मिली टर्पेन्टाइन तेल घाला आणि पेंढ्याने झाकून ठेवा, जनावरांना आराम मिळेल. हिवाळ्यात जनावरांना पाय-तोंडाचे आजार होण्याची शक्यता असते.अशा परिस्थितीत गोठा मालकांनी आपल्या जनावरांना लसीकरण करावे.